روانکاوی رابطه‌ای

در جهان معاصر، انسان درگیر در همهمه و صداهای گوناگون، در جست‌وجوی «صدای خود» است، نه صدایی تحمیلی. این تغییر بنیادین، روانکاوی را نیز دگرگون کرده است. برای سالیان طولانی، روانکاوی خود درگیر تک‌صدایی بود؛ روانکاو بمثابه دانای کلی بود که از جایگاه بالا می‌نگریست و می‌گفت چه هست و چه باید باشد روانکاوی که زمانی بر پایۀ اقتدار و تک‌صدایی روانکاو استوار بود، امروز در پرتو رویکردهای نوین، به ارزش «تعامل»، «رابطۀ انسانی» و پی برده است. روانکاوی رابطه‌ای، پاسخ این زمانه به چنین نیازی‌ست؛ رویکردی که با تاثیر از فلسفه پست مدرنیسم، جنبش های اعتراضی دهه 60 و 70 آمریکای شمالی پیرامون نژادپرستی، مسائل اجتماعی اقتصادی، سیاسی و مسئله جنسیت، چرخشی اساسی را در روانکاوی پدید آورد و تمرکز را از تفسیر یک‌جانبه، موضع اقتدار و موقعیت خنثی درمانگر به سمت «همراهی» و «تعامل» در فضای درمانی برد. در این نگاه، درمانگر نه تنها به‌مثابه کنشگری انسانی در رابطۀ دو نفره، بلکه به‌مثابه فردی درگیر در بافت اجتماعی نیز شناخته می‌شود؛ فردی که حضور، پاسخ‌گویی‌ و آسیب‌پذیری‌اش بخشی از فرآیند درمان است. رویکردی که درمانگر را نه دانای کل یا فردی خنثی، بلکه کنشگری انسانی و اجتماعی است که همراه با درمانجو، سعی در ساختن یک معنی جدید متناسب با بافت زندگی و شخصی وی است و نه القای یک معنی از پیش تعیین شده کلینیک همراه، با تکیه بر تعهد همیشگی خود مبنی بر شنیدن صداهای متعدد، احترام به رابطه و مذاکره، خود را متعهد می‌داند که این رویکرد زنده و پویا از روانکاوی را به شکلی تخصصی، جدی و خلاقانه به فضای روانکاوی کشور معرفی و گسترش دهد.